11 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce, ustanowiony Rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w grudniu 2015 r., promuje równy dostęp i udział kobiet i dziewcząt w STEM. Dane UNESCO i innych organizacji pokazują, że mimo postępów, udział kobiet w nauce pozostaje nierówny. Globalnie, tylko około 33,3% badaczy stanowią kobiety, a w dziedzinach STEM (nauka, technologia, inżynieria i matematyka) to zaledwie 35%.
Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres:
„Równość płci w nauce ma kluczowe znaczenie dla budowania lepszej przyszłości dla wszystkich. Kobiety nadal napotykają bariery systemowe i uprzedzenia, które uniemożliwiają im karierę naukową. Obecnie (…) stanowią zaledwie jedną trzecią globalnej społeczności naukowej, otrzymując mniej funduszy, mniej możliwości publikowania i mniej stanowisk kierowniczych na najlepszych uniwersytetach niż mężczyźni”.
Liczba kobiet jest jeszcze mniejsza w najnowocześniejszych dziedzinach, takich jak sztuczna inteligencja (AI), gdzie tylko jedna osoba na pięć badaczy jest kobietą, wynika z danych agencji ONZ do spraw oświaty, nauki i kultury (UNESCO).
Sytuacja kobiet na polskich uczelniach technicznych
W Polsce, z danych systemu POL-on wynika, że liczba kobiet i mężczyzn będących wykładowcami na polskich uczelniach jest zbliżona – w 2022 roku kobiety stanowiły w tej grupie 48,5 proc. Jednak wśród osób z tytułem profesora i doktora habilitowanego nadal jest zdecydowanie więcej mężczyzn. Wg danych inicjatywy „Dziewczyny do nauki!”, na uczelniach technicznych studentki stanowią natomiast 37% ogółu, ale z każdym kolejnym stopniem kariery akademickiej ich udział maleje. Odsetek kobiet w gronie doktorantów wynosi 30-35%, podczas gdy wśród osób uzyskujących habilitacje to jedynie 15%, a profesorów – 10%. To odzwierciedla ogólną tendencję w krajach Unii Europejskiej i na świecie.
Według Sekretarza ONZ zniwelowanie różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn wymaga zlikwidowania stereotypów związanych z płcią i promowania wzorów do naśladowania, które zachęcają dziewczęta do wyboru nauki. Przykłady takich działań proponowane przez sekretarza to opracowanie programów wspierających kobiety w nauce oraz kultywowanie środowiska pracy, które pielęgnuje talenty wszystkich.
Badanie „Przesłania i bariery przy wyborze studiów inżynieryjnych i technicznych”
Badanie „Przesłania i bariery przy wyborze studiów inżynieryjnych i technicznych przez uczennice szkół ponadpodstawowych w Polsce”, przeprowadzone przez Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna dla naszego klienta, Amazon Development Center Poland, miało na celu zrozumienie motywacji, wsparcia i barier w wyborze kierunku studiów technicznych i inżynieryjnych przez uczennice. Wyniki pokazują, że 8% uczennic obawia się trudności związanych z kierunkami technologicznymi, 5% obawia się nierównego traktowania kobiet, a 70% nie ma zdania na ten temat. Spośród społecznych barier wymieniono: stereotyp, że są to kierunki tylko dla mężczyzn (6%), dyskryminację (6%) oraz dominację mężczyzn (3%).
Wnioski i dalsze kierunki działania
Święto z 11 lutego podkreśla potrzebę kontynuacji działań na rzecz zwiększenia udziału kobiet w nauce. Zrozumienie i adresowanie barier, które stoją przed dziewczętami i kobietami w nauce, jest kluczowe dla budowania bardziej zrównoważonego i innowacyjnego świata naukowego. W Polsce, podobnie jak na całym świecie, potrzebne są dalsze wysiłki, by promować równość płci w dziedzinach technicznych i inżynieryjnych, a także wspierać i inspirować młode dziewczęta do podążania ścieżką naukową.
Źródła:
https://www.unesco.org/en/days/women-girls-science
Przesłania i bariery przy wyborze studiów inżynieryjnych i technicznych przez uczennice szkół ponadpodstawowych w Polsce – badanie